معنای لغوی لجستیک در اصطلاحات نظامی برای جا به جایی مهمات، جیره غذایی و جنگ افزار از مکان اصلی (انبار) به مکان ثانویه (خط مقدم) استفاده می شود. ولی مفهومی که من در این مقاله به آن اشاره میکنم تعریف لجستیک در حوزه کسب‌و‌کار و مدیریت تدارکات در زمینه ی حملونقل می‌باشد.
به شاخه ای از مهندسی که سیستم های ماشینی را جایگزین سیستم های انسانی می کند تدارکات (لجستیک) گفته می شود که انواع مختلف آن را در ادامه بررسی خواهم کرد. به طور کلی این کلمه به فعالیت هایی نظیر بررسی، تحقیق و مطالعه پیرامون نیاز های اولیه که در زمینه تجهیزات و ماشین آلات می باشند و به طور کلی هر نوع اموری مربوط به بیمه، نگهداری، انبار داری، توزیع، حمل و نقل شامل آن باشد گفته می شود.
لجستیک به دو بخش کلی درون‌سو( Inbound Logistic) و برون‌سو (outbound Logistic) تقسیم می‌شود :
- تعریف لجستیک درون سو: به حمل و نقل تولیدات از محل تولید به انبار لجستیک درون سو گفته می شود
- تعریف لجستیک برون سو: حمل و نقل کالا از انبار تولید به محل مصرف برون سو گفته می شود
البته لجستیک به زیرشاخه‌های متنوعی نظیر: لجستیک معکوس، سبز، اضطراری، تولید، توزیع و … تقسیم بندی می شود، که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
انواع لجستیک
- لجستیک معکوس (Reverse Logistics)
ریورس لجستیک روندی معکوس با روند توزیع دارد. این روند مربوط به مرجوعی کالای خریداری شده می باشد که معمولا مربوط به خدمات پس از فروش کمپانی ها می باشد.
- لجستیک سبز (Green Logistics)
اگر در فرایند حمل و نقل از روش هایی استفاده شود که کمترین آسیب به محیط زیست وارد شود تعریف لجستیک، نوع سبز می باشد که امروزه در شرکت های مطرح از اهمیت بالایی نیز برخوردار شده است.
- لجستیک اضطراری (Emergency Logistics)
اگر به هر دلیلی در هنگام حمل و نقل کالا مشکلی به وجود بیاید یا تاخیری رخ دهد، مانند حوادث طبیعی یا هر اتفاق مشابهی، لجستیک اضطراری با کمک ارگان های مرتبط انجام می شود.
- تعریف لجستیک تولید (Production Logistics)
این شاخه از تدارکات به استراتژی تولید بهینه کالا گفته می شود که در کمترین زمان بیشترین بازدهی رخ دهد.
- لجستیک توزیع (Distributed Logistics)
این مرحله پس از تولید کالا و ثبت سفارش شروع می شود، که در طی آن باید محصول یا کالا با بالا ترین کیفیت و کمترین زمان به دست خریدار برسد. این نوع مرحله مهمترین نوع لجستیک می باشد.
- لجستیک نظامی (Military Logistics)
این نمونه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و در طی آن سران نظامی، باید مدیریت کافی را بر روی حمل و نقل مهمات نظامی داشته باشند، تا محموله ها با بهترین بازدهی به محل مورد نظر برسند.
- لجستیک کسب و کار (Business Logistics)
رساندن کالای مورد نظر به دست خریدار در زمان درست با قیمت درست و در مکان مناسب، تعریف لجستیک کسب و کار می باشد که باید مورد توجه قرار بگیرد. به یاد داشته باشید که هدف کسب منفعت است نه فروش!
امروزه شرکت‌های بزرگ نظیر گوگل، آمازون و … از نوآوری های گسترده‌ایی جهت بهبود عملکرد خود در این زمینه استفاده می‌کنند که از شایع ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
لجستیک هوشمند چیست؟
لجستیک هوشمند که با عنوان (Intelligent Logistic) یا اسمارت لجستیک شناخته می‌شود خدمتی نوین است به صنعت حملونقل و زنجیره تأمین که به‌منظور ایجاد یک فرایند جدید در مدیریت اطلاعات و همکاری بین بازیگران مختلف در زنجیره تأمین به وجود آمده است. این نوع لجستیک که موثر تر و کارآمدتر، سازگارتر با محیط زیست است و می‌تواند فرآیندهای جدید و خدمات با ارزش‌افزوده بالا تولید کند به‌سرعت در حال گسترش بوده و مورد استقبال قرار گرفته است.
و در نهایت مرکز عمومی لجستیکی (Public Demonstrator Center) که به اختصار PDC خوانده می شود، یک فضای عمومی هستند که در آن شرکت‌های ICT می‌توانند کاربران بالقوه شرکت‌های فن‌آوری را در خدمات و محصولات فنّاورانه، با هدف بهبود بهره‌وری و رقابت، به شکل کاربردی نشان دهند. این خدمت دارای چند قسمت است:
- شبیه‌سازی و بهینه‌سازی فرآیندهای لجستیک
- طراحی فرایندهای بسیار کارآمد از طریق مدل‌سازی ریاضی
- طراحی شبکه‌های لجستیک
